Tıpta Yapay Zekâ Uygulamaları
Karaciğer nakli olmuş geçmiş dönem tüm hastalara ilişkin bazı veriler hastane bilgi sisteminde kayıtlı iken bazı teşhis ve tedavi yöntemlerine ilişkin veriler ise fiziksel olarak dosyalarda kayıtlı olarak tutulmaktadır. Proje kapsamında yürütülen çalışmalarla hastane bilgi işlem merkezi tarafından bakımı yapılan Hastane bilgi sisteminde tutulan ve geçmiş dönemlerde organ nakli yapılmış olan 300 adet hastaya ilişkin labaratuvar verileri Excel dosyasında alınmıştır. Çekilen bu veriler içinde bir kısmı tekil kayıt içerirken bazı veriler ise bir hastaya ilişkin farklı zamanlarda ölçülen değerlerin kaydına karşılık gelmektedir. İkinci tür verilerin değişken sayılarda ve değişken uzunluktaki periyotlarla alındığı anlaşılmaktadır. Ayrıca tüm hastalar için aynı tetkiklerin yapılmadığı da görülmektedir. Bu durum her bir hasta için hastalığın seyriyle ilgili istatistiksel çalışmaları zorlaştırdığı gibi, aynı tetkiklerin yapıldığı hastalar ile ilgili analizlerin yapılabilmesi için de örneklem sayısının kısıtlı olmasına sebep olmaktadır.
Bilgi sisteminde tutulmayan, dijital olmayan ve sadece basılı evrak üzerinde dosyalarda tutulan, arşivlenen verilerin ise formal bir yapıda kayıt altına alınabilmesi için hemşire bilgi sistemi tasarlanmıştır. Bu sayede herhangi bir hastaya ilişkin verilere anında erişim mümkün olabileceği gibi diğer tüm verilerle birlikte analize sokulabilmesi de mümkün olmaktadır. Bir taraftan organ nakil merkezinin tam dijitalize olabilmesi için tüm verilerin aktarılması süreci tamamlanacak ve sistemlerin entegrasyonu yapılacaktır. Diğer taraftan ise yeni gelen hastaların teşhis ve tedavileri için yardımcı olacak yapay zekanın eğitiminde kullanılacak verinin örneklem sayısı ve öz nitelik sayısı artırılabilmektedir.
Tasarlanan ekranlar internet erişiminin olduğu her yerden kullanılabilmesi için Web uygulaması olarak hazırlanmıştır. Bu bağlamda asp.net platformunda c# dili kullanılarak hazırlanmıştır. Bu ekranların farklı boyutlardaki monitörlerde ve telefonlarda rahat kullanılabilmesi için (responsive olması için) Bootstrap teknolojisinden faydalanılmıştır. Web uygulaması organ nakil merkezi lokal ağına bağlı proje kapsamında alınan iş istasyonunda hizmet vermektedir. Üniversite bilgi işleminden “atauni” uzantılı bir alan adı alınarak da (organnakli.atauni.edu.tr) web uygulaması organ nakil merkezi sağlık personelinin kullanımına açılmıştır.
Veritabanı çoklu erişime izin verebilmesine ve güvenlikle ilgili protokollerin üst düzeyde tutulmasına ve yedekleme/geri alma operasyonlarının etkinliğine duyulan ihtiyaç dolayısıyla SQL Studio Management Studio ortamından faydalanılmıştır.
Verilerin formal bir yapıda olması dolayısıyla ve mevcut projede anlık yaşamsal verilerin okunarak analiz edilmesi kapsam dışı tutulduğu için büyük veri teknolojilerine ihtiyaç görülmemiştir. Bu bağlamda veritabanı da ilişkisel tablo yapıları ile tasarlanmıştır. Veritabanına verilerin kaydedilmesi okunması ve manipülasyonu operasyonlarında kullanmak üzere stored prosedürler hazırlanmıştır. Böylece hem verilerin güvenliği daha üst düzeye çıkarılmış (sql injectiondan arındırılmış) hem de veri yapısında yapılacak basit değişikliklerden dolayı sistem kullanımının sekteye uğramasının önüne geçilebilmiştir.
Veri tabanında kullanılan tablolar hasta tablosu etrafında şekillenmektedir. Hasta tablosu bir hasta ile ilgili tutulması gerekli görülen bazı demografik bilgiler ile iletişim bilgilerini tutmaktadır. Hastane bilgi sisteminden bir defaya mahsus olarak çekilmiş olan geçmişe dönük verileri temsil eden bu verilerin tutulabilmesi için veritabanında sabit ve değişken tablolar tasarlanmıştır.
